อุปทูตรักษาการเอกอัครราชทูตสหรัฐฯ -กงสุลใหญ่สหรัฐฯ ร่วมปฏิบัติการค้นหานักบินสหรัฐสูญหายสงครามโลก ครั้งที่ 2 นานกว่า 77 ปี ที่ อ.สบปราบ จ.ลำปาง เบื้องต้นพบร่องรอยซากเครื่องบินบางส่วน ยังคงค้นหาร่างนักบินต่อเนื่อง 

วันที่ 3 มี.ค. 2565 นายไมเคิล ฮีธ อุปทูตรักษาการแทนเอกอัครราชทูตสหรัฐฯ ประจำประเทศไทย  พร้อมด้วยนายฌอน โอนีลล์ กงสุลใหญ่สหรัฐฯ เชียงใหม่ และพันเอก อลงกต ดอนมูล  กอ.รมน.  ผู้แทนผู้ว่าราชการจังหวัด ได้ลงพื้นที่พบกับคณะค้นหาและร่วมในปฏิบัติการค้นหา โดยรัฐบาลสหรัฐอเมริกาเริ่มปฏิบัติการร่วมกับไทย นักบินอเมริกันที่สูญหายมากว่า 70 ปี  และเชื่อว่านักบินคนดังกล่าวพร้อมด้วยเครื่องบิน P-38 ตกใกล้กับหมู่บ้านแม่กัวะ ต.แม่กัวะ อ.สบปราบ จ.ลำปาง ระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง โดยสืบทราบจากคำบอกเล่าของชาวบ้าน  จากนั้นผู้เชี่ยวชาญ 9 คนจากสำนักงานค้นหาเชลยศึกและผู้สูญหาย (DPAA) สำนักงานใหญ่ในฮาวาย กระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ เดินทางมาเพื่อร่วมปฏิบัติการค้นหา โดยได้รับการสนับสนุนจากชุมชนบ้านแม่กัวะ 

โดยพื้นที่ดังกล่าว ปัจจุบันมีสภาพเป็นทุ่งนา ในเขตบ้านแม่กัวะ ต.แม่กัวะ อ.สบปราบ  มีนายบัญชา อุดใจ เป็นเจ้าของ และให้ความร่วมมือในการค้นหาเป็นอย่างดี นอกจากนี้ยังได้มีชาวบ้านจำนวน 30 คน ที่เข้ามาร่วมทำงานนี้  ได้ปักหลักอยู่ในพื้นที่มากว่า 10 วันแล้ว และคาดว่าจะทำภารกิจถึงสิ้นเดือน มี.ค.นี้  ซึ่งในพื้นที่จะมีการปักธงสีขาวไว้ตามจุดต่าง ๆ ที่มีการตรวจพบโลหะ โดยใช้เครื่องตรวจจับโลหะของสหรัฐอเมริกา ซึ่งคาดว่าเป็นจุดที่พบเศษซากของเครื่องบิน จากนั้นจะทำการขุดค้นหาเพื่อนำชิ้นส่วนที่เป็นไปได้ส่งตรวจสอบที่สำนักงานใหญ่ฮาวายอีกครั้ง  

นอกจากนั้นยังพบจุดที่คาดว่าร่างของนักบินอยู่บริเวณดังกล่าว โดยในอดีตได้มีการฌาปณกิจหรือเผาร่างผู้เสียชีวิต ตามประเพณีของคนทางเหนือในจุดที่พบศพ  ทางทีมงานค้นหาจึงได้ทำการขุดค้นเปิดชั้นดินโดยใช้เทคโนโลยีตรวจสอบอายุของดินเมื่อ 70 กว่าปีก่อน  จากนั้นจะนำดินไปร่อนเพื่อตรวจสอบหาชิ้นส่วนต่าง ๆ โดยมีการร่อนแบบแห้ง และการร่อนแบบล้างน้ำ

“แม้เวลาจะผ่านไปกว่า 70 ปีแล้ว แต่สหรัฐฯ ยังคงดำเนินการเพื่อนำทหารทุกนายของเรากลับบ้าน ภารกิจด้านมนุษยธรรมนี้เป็นสัญลักษณ์แห่งความร่วมมือและมิตรภาพที่ยิ่งใหญ่ระหว่างสหรัฐฯ กับไทย ในนามของสหรัฐฯ และประชาชนอเมริกัน ผมขอขอบคุณสมาชิกชุมชนและเจ้าหน้าที่ท้องถิ่น ตลอดจนรัฐบาลไทยที่ช่วยเราปฏิบัติหน้าที่ที่สำคัญและทำตามสัญญาที่ให้ไว้กับชาติของเรา” อุปทูตฯ กล่าว

พ.ต. ไบรอัน ดับเบิลยู. สมิท หัวหน้าคณะค้นหา กล่าวว่า เป้าหมายของเราที่นี่คือการค้นหาข้อมูลเกี่ยวกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นให้มากที่สุด และสื่อสารกับครอบครัวของผู้สูญหายอย่างเปิดเผย ขอขอบคุณเจ้าภาพชาวไทยที่ช่วยเรานำทหารของเรากลับสู่มาตุภูมิ ภารกิจนี้เป็นปฏิบัติการนำตัวผู้สูญหายกลับสู่มาตุภูมิที่สำคัญครั้งแรกในประเทศไทยนับตั้งแต่ปี 2550 เมื่อเดือน ก.ค.2561 สำนักงาน DPAA ได้รับข้อมูลชุดใหม่เกี่ยวกับการพบเครื่องบินที่สูญหายไปของสหรัฐฯ ระหว่างสงครามโลกครั้งที่สองจำนวน 3 ลำในพื้นที่ภาคเหนือของไทย ซึ่งนำไปสู่การตรวจสอบข้อเท็จจริงเพิ่มเติมเกี่ยวกับรายงานเครื่องบินที่สูญหายในพื้นที่ ความสูญเสียแต่ละเหตุการณ์ดังกล่าวเกี่ยวข้องกับทหารอเมริกันที่ยังคงสูญหายอยู่ ภารกิจนี้เกิดขึ้นได้จากการค้นคว้าโดยละเอียดของนักประวัติศาสตร์และอาสาสมัครทั้งจากไทยและสหรัฐฯ ตลอดจนใช้ข้อมูลที่ได้จากบันทึกของผู้เห็นเหตุการณ์