"ข่าวช่อง 8" สัมภาษณ์ "รศ.ดร.ธนพร ศรียากูล" เจาะลึกศึกจัดตั้งรัฐบาล หลัง "พรรครวมไทยสร้างชาติ" ประกาศเข้าร่วมรัฐบาลเพื่อไทย แม้มีลุง แต่อาจไม่มี สว. ชี้ โอกาสยาก "เศรษฐา" เป็นนายกฯ

“ข่าวช่อง 8” อัปเดตสถานการณ์การเมือง หลัง “รวมไทยสร้างชาติ” ส่ง “โฆษกพรรค” แถลงเข้าร่วมรัฐบาลเพื่อไทย ในขณะเดียวกัน “เศรษฐา ทวีสิน” ก็กำลังถูกบดขยี้อย่างหนัก ซึ่ง “รศ.ดร.ธนพร ศรียากูล” ผู้อำนวยการสถาบันวิเคราะห์การเมืองและนโยบาย ได้วิเคราะห์เจาะลึกดังต่อไปนี้

1. ชี้ “รวมไทยสร้างชาติ” ส่งโฆษกฯ แถลงแทนแกนนำพรรค เพราะแบ่งเค้กยังไม่ลงตัว

ในช่วงเย็นวันที่ 17 สิงหาคม แม้ “ร่วมไทยสร้างชาติ” แถลงจับมือกับ “เพื่อไทย” จัดตั้งรัฐบาล แต่ก็เป็นเพียงการแถลงโดย “โฆษกพรรคฯ” ซึ่งสิ่งที่เกิดขึ้นดังกล่าวจะบ่งบอกและเป็นการส่งสัญญาณอย่างไรนั้น “รศ.ดร.ธนพร ศรียากูล” ได้วิเคราะห์ว่า

“ผมคิดว่า มันก็ยังบอกอะไรไม่ได้มาก ถ้าการต่อรองเก้าอี้ยังไม่จบ การที่หัวหน้าพรรคของทั้งสองฝ่ายจะออกมาพร้อมหน้าพร้อมตาก็ยังไม่เกิด ก็เหมือนกับกรณีที่ ‘พรรคลุงป้อม’ ให้ ‘ไผ่ ลิกค์’ ออกมาพูดแทน

“วันนั้นนอกจาก ‘ไผ่ ลิกค์’ แล้ว ยังไม่มีใครได้ยินเสียง ‘ลุงป้อม’ หรือ ‘ร.อ.ธรรมนัส’ ซึ่ง ‘รวมไทยสร้างชาติ’ ก็เช่นเดียวกัน เป็น ‘สส.มุ่ง - อัครเดช วงษ์พิทักษ์โรจน์’ ที่ออกมาพูดแทน

“จริงๆ แล้วทั้ง 2 พรรคนี้ก็มีแพทเทิร์นเดียวกัน นั่นก็คือการเจรจาต่อรองเก้าอี้ยังไม่จบ ซึ่ง ‘คุณอัครเดช’ ก็ยอมรับว่า วันนี้เป็นเพียงพิธีการ มีการพูดจากันจริงในเรื่องการเจรจาเข้าร่วมรัฐบาล แต่ว่ายังไม่ลงไปถึงการจัดตั้งเก้าอี้รัฐมนตรี

“แปลความหมายว่า ก็เข้าร่วมแล้วแหละ แต่ยังต่อรองเก้าอี้รัฐมนตรีอยู่ ก็เป็นไปตามที่ ‘คุณวิทยา แก้วภราดัย’ ได้พูดไว้ จะร่วมงานกัน ต้องมาคุยกันเรื่องเก้าอี้รัฐมนตรีก่อน

“มันก็เท่ากับเป็นสิ่งยืนยันว่า ในการทำงานของ ‘พรรคเพื่อไทย’ สร้างความหงุดหงิดใจให้กับพรรคที่จะมาร่วมรัฐบาล โดยเฉพาะกลยุทธ์ที่บอกว่าโหวตนายกให้ก่อน อันนี้เป็นสิ่งที่ไม่มีพรรคไหนเขารับได้

“แล้วยิ่งไปกว่านั้น ผมไม่อยากพูดคำนี้นะ ไม่อยากใช้คำว่า ไม่ต้องเล่นละครกันอีกแล้ว คือวันนี้ ‘เพื่อไทยการละคร’ ชาวบ้านเขารู้ทันกันหมดแล้ว ก็ออกมายอมรับตรงๆ เลยดีกว่าว่า การโหวตฟรีมันไม่มี ขณะนี้กำลังต่อรองเก้าอี้รัฐมนตรี คือพูดกันตรงๆ กับสังคมแบบนี้ไปเลย ผมว่ามันจะเกิดความชัดเจนมากกว่า”

2. รมว.พลังงาน เก้าอี้ที่ “รวมไทยสร้างชาติ” และ “เพื่อไทย” หมายปอง

จากกระแสข่าวที่ว่า เก้าอี้รัฐมนตรีที่มีปัญหาที่สุดที่ทำให้ดีลระหว่าง “เพื่อไทย” กับ “รวมไทยสร้างชาติ” ยังไม่ลงตัว ก็คือ “รมว.พลังงาน” ซึ่ง “รศ.ดร.ธนพร ศรียากูล” ได้แสดงความคิดเห็นว่า

“ต้องยอมรับว่าเก้าอี้ รมว.พลังงาน เป็นเก้าอี้ที่มีความสำคัญ เพราะว่ามันเป็นปัญหาใหญ่ของสังคม แล้วสังคมก็ต้องการให้แก้ไขปัญหาเรื่องพลังงาน ซึ่งรวมไปถึงโครงสร้างต่างๆ ด้วย เช่น ไฟฟ้า แก๊ส ฯลฯ

“และอีกประเด็นที่ทุกคนทราบกันดีว่า ในบรรดากระทรวงเศรษฐกิจวันนี้ที่ดูเหมือนว่า จะมีธุรกิจใหญ่โตมากที่สุดเนี่ย ก็คือ ‘กระทรวงพลังงาน’ และก็เกี่ยวข้องกับผลประโยชน์มากที่สุด ในบรรดาทุกกระทรวงที่มีอยู่ในตอนนี้

“วันนี้ ‘กระทรวงพลังงาน’ แพ้แค่กระทรวงเดียวคือ ‘กระทรวงการคลัง’ ส่วนกระทรวงอื่นตีหมอบ ‘กระทรวงการคลัง’ หมดแล้ว ในเรื่องของผลประโยชน์ ทั้งผลประโยชน์เชิงอำนาจและผลประโยชน์เชิงธุรกิจ

3. เพื่อไทย แม้มีพรรคลุง แต่ยังยากที่ “เศรษฐา” จะได้เป็นนายกฯ

ในการโหวตนายกฯ วันที่ 22 สิงหาคมนี้ “รศ.ดร.ธนพร ศรียากูล” ก็ยังคงยืนยันว่า หาก “พรรคเพื่อไทย” ยังส่ง “เศรษฐา” เข้าชิง ก็เป็นเรื่องที่ยากมากที่จะได้เป็นนายกฯ

“การแถลงของโฆษกพรรครวมไทยสร้างชาติ สื่อมวลชนพยายามถามเรื่อง ‘คุณเศรษฐา’ เราจะเห็นปฏิกิริยา ‘รวมไทยสร้างชาติ’ ก็คือเขาไม่ได้การันตีเสียง สว. ‘รวมไทยสร้างชาติ’ บอกเลยว่า นั่นเป็นหน้าที่ของ ‘พรรคเพื่อไทย’

“เพราะฉะนั้นแล้วมันก็สอดคล้องกับสิ่งที่ผมเคยให้สัมภาษณ์กับ ‘ข่าวช่อง 8’ มาตลอดว่า สว.ชุดนี้เกลียดระบอบทักษิณ เกลียดจำนำข้าว เกลียดข้าวจีทูจี เกลียดการทุจริต

“ดังนั้นกรณีที่ ‘คุณเศรษฐา’ ยังมีข้อกล่าวหาเรื่องผลประโยชน์ทับซ้อน เรื่องความไม่โปร่งใส และไม่เลือกใช้วิธีชี้แจง แต่เลือกใช้วิธีปิดปาก ก็ยิ่งทำให้สถานการณ์ของ ‘คุณเศรษฐา’ ในสายตาของ สว. มันยิ่งดูแย่ลง

“นี่คือสิ่งที่ ‘พรรครวมไทยสร้างชาติ’ โยนให้เป็นภารกิจของ ‘พรรคเพื่อไทย’ แล้ววันนี้ ‘รวมไทยสร้างชาติ’ ก็ยังวางเชิง ตอนสื่อมวลชนถามว่า ถ้ารอบแรก ‘คุณเศรษฐา’ โหวตไม่ผ่าน รอบต่อไปจะโหวตให้แคนดิเดตฯ ของเพื่อไทยอีกหรือเปล่า ‘คุณอัครเดช’ ก็ตอบว่า เรื่องนี้มันยังไม่ถึงเวลา

“เพราะฉะนั้นจึงแปลความหมายได้ง่ายๆ เลยว่า ‘พรรครวมไทยสร้างชาติ’ ก็มีการประเมินแล้วว่า โอกาสที่ ‘คุณเศรษฐา’ จะไม่ผ่าน มีสูง”

4. ย้ำ “รัฐบาลเพื่อไทย” จะเกิดขึ้นได้ “อุ๊งอิ๊งค์” ต้องเป็นนายกฯ

“รศ.ดร.ธนพร ศรียากูล” ชี้ การส่งแคนดิเดตฯ ชิงตำแหน่งนายกฯ ในวันที่ 22 สิงหาคมนี้ มีความสำคัญเป็นอย่างมาก เพราะหากไม่ผ่านโหวต ไม่ได้รับเสียงสนับสนุนจาก สว. จนถึง 376 เสียง “พรรคเพื่อไทย” ก็จะพลาดการจัดทัพข้าราชการ

“ผมเคยยืนยันกับ ‘ข่าวช่อง 8’ ไปแล้วว่า ผมเองแหละเป็นคนแรกที่พูดว่า ‘คุณอุ๊งอิ๊งค์’ จะเป็นจุดลงตัว แล้วนายกฯ จะเป็น ‘คุณอุ๊งอิ๊งค์’

“เพราะว่า ‘คุณอุ๊งอิ๊งค์’ จะอยู่ในฐานะตัวประกัน แล้ววันนี้เราก็ได้เห็นแล้วว่า ในกรณีของ ‘คุณเศรษฐา’ ยิ่งนานวันก็ยิ่งตอบปัญหากับสังคมไม่ได้ กรณีที่ ‘คุณชูวิทย์’ ออกมาเคลื่อนไหว

“คือ ‘พรรคเพื่อไทย’ ก็มีสิทธิที่จะเสนอ ‘คุณเศรษฐา’ เพราะเห็นว่าลงมติกันไปแล้ว แต่ผมก็ยืนยันว่า ถ้า ‘พรรคเพื่อไทย’ เสนอ ‘คุณเศรษฐา’ ก็จะโหวตไม่ผ่าน ทำให้ ‘พรรคเพื่อไทย’ เสียโอกาสในการจัดทัพข้าราชการ เพราะเรายังไม่รู้ว่า โหวตรอบต่อไป ประธานจะนัดโหวตเมื่อไหร่ แล้วพรรคที่มาร่วมรัฐบาลเขาจะมีเงื่อนไขอะไรอีกที่ต้องเจรจากับพรรคเพื่อไทย

“ขณะเดียวกัน วันที่ 24 สิงหาคม ‘ลุงตู่’ ก็นัดประชุมสภากลาโหม เพื่ออนุมัติโผโยกย้าย ถัดไปอีกก็แต่งตั้ง ‘ผบ.ตร.’ และแต่งตั้งนายพลตำรวจ ตาม พ.ร.บ.ตำรวจแห่งชาติ แล้วการแต่งตั้งข้าราชการ ตั้งแต่ภารโรงยันปลัดกระทรวง ก็ทำได้เลยทันที ตามกฎหมายใหม่

“ซึ่ง 9 ปีนี้ ลุงตู่ก็ได้มีการปรับเกณฑ์เรื่องนี้หมดแล้ว เพราะฉะนั้น ‘พรรคเพื่อไทย’ ก็จะหมดโอกาสในการไปจัดทัพ เพื่อเป็นมือไม้ในการขับเคลื่อนนโยบาย ซึ่งต่อให้ได้เป็นรัฐบาลจริง ก็ไม่ได้การันตีว่า จะทำงานได้บรรลุผลตามที่ตั้งใจไว้”

5. ทำไม “พลังประชารัฐ” ยังไม่เปิดตัวเข้าร่วมจัดตั้งรัฐบาล

และอีกอีเวนต์หนึ่งที่กำลังถูกจับตาเป็นอย่างมาก ทั้งที่เคยมีข่าวสะพัดว่า ทั้ง 2 พรรค เคยมีดีลลับกัน นั่นก็คือ การประกาศเข้าร่วมรัฐบาลกับพรรคเพื่อไทย ของ “พรรคพลังประชารัฐ” ซึ่ง “รศ.ดร.ธนพร ศรียากูล” วิเคราะห์ดังนี้

“พลังประชารัฐ” เนี่ยผมทราบมาว่า ตำแหน่งที่ลงตัวมีแค่ตำแหน่งเดียว คือ ‘รมว.ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม’ ส่วนรองนายกฯ ที่จะดูแลกระทรวงสำคัญ เช่น ตำรวจ ดูแลสำนักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาติ ฯลฯ ยังไม่ลงตัว ‘กระทรวงกลาโหม’ ยังไม่ลงตัว ‘กระทรวงศึกษาธิการ’ ยังไม่ลงตัว รวมถึงตำแหน่ง ‘รมช. มหาดไทย’ ก็ยังไม่ลงตัว

“เพราะฉะนั้นช่วงนี้ไปจนถึงวันที่ 21 สิงหาคม การโหวตนายกฯ ต้องมีความชัดเจนเรื่องโควต้าเก้าอี้รัฐมนตรี แล้วผมเรียน ‘ข่าวช่อง 8’ เพิ่มเติมอีกนิดนะครับ การจัดตั้งรัฐบาลวันนี้เขาไม่ได้ดูแค่ตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการ และรัฐมนตรีช่วยว่าการ เขาดูกันด้วยว่า จะได้กำกับดูแลกรมไหนบ้าง

“การเจรจามันต้องลงลึกไประดับกรมด้วยครับ เพราะมันเคยมีปรากฏการณ์ว่า พอแต่งตั้งคนของพรรคหนึ่งเป็นรัฐมนตรีว่าการ แล้วก็มีการเบี้ยว ไม่ยอมแบ่งกรมให้กับรัฐมนตรีช่วยว่าการจากอีกพรรค

“ซึ่งรอบนี้การเจรจา มันจะต้องลงไปถึงระดับกรมด้วยว่า แต่ละพรรคที่เป็น ‘รัฐมนตรีช่วย’ จะได้ดูแลกรมไหน จึงต้องติดตามกันด้วยใจระทึกครับ”

6. มีความเป็นไปได้หรือไม่ มีแค่พรรคลุงเดียว เข้าร่วมรัฐบาล

ส่วนกรณีที่ไปๆ มาๆ มีเพียงพรรคลุงเดียว นั่นก็คือ “รวมไทยสร้างชาติ” ได้เข้าร่วมรัฐบาล โดยไม่มี “พรรคพลังประชารัฐ” นั้น “รศ.ดร.ธนพร ศรียากูล” ก็แสดงความคิดเห็นว่า สถานการณ์ของ “พรรคพลังประชารัฐ” ยังมีความเสี่ยงอยู่

“หลังจาก ‘คุณไผ่ ลิกค์’ ออกมาพูด (ได้แถลงว่า พลังประชารัฐพร้อมโหวตให้เพื่อไทย แม้ไม่ได้ร่วมรัฐบาล) ผมก็คิดว่า ต้องให้เครดิตกับ ‘คุณไผ่ ลิกค์’ แต่ ‘พลังประชารัฐ’ ก็ยังมีความเสี่ยงอยู่ เพราะ ‘คุณไผ่ ลิกค์’ ก็ไม่เคยยืนยันว่า ‘บิ๊กป้อม’ กับ ‘ผู้กองธรรมนัส’ ให้มาพูดอย่างเป็นทางการ ต่างจาก ‘สส.อัครเดช’ นะ เขาพูดชัดเจนว่า ได้รับมอบหมายจาก ‘หัวหน้าพรรค’ และ ‘เลขาธิการพรรค’

“เพราะฉะนั้น ‘พลังประชารัฐ’ ถือว่ายังมีความเสี่ยง แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นก็อยู่ที่การเจรจาจัดสรรเก้าอี้รัฐมนตรีเป็นหลัก แต่ที่ ‘พลังประชารัฐ’ ที่มีความเสี่ยง ก็เพราะ 1. ‘ลุงป้อม’ มองว่า ตัวเองยังมีโอกาสเป็นนายกฯ 2. ในเงื่อนไขทางการเมือง ‘ลุงป้อม’ ยังเป็นหัวหน้าพรรคอยู่ ซึ่งต่างจาก ‘รวมไทยสร้างชาติ’ ที่ ‘ลุงตู่’ วางมือไปแล้ว

“ดังนั้นก็ต้องเรียนว่า การขยับของ ‘พลังประชารัฐ’ อาจกระทบกระเทือนความรู้สึกของสังคม ในการอธิบายได้ยากกว่า ‘รวมไทยสร้างชาติ’ เพราะ ‘รวมไทยสร้างชาติ’ อย่างน้อยที่สุด ‘ลุงตู่’ ก็ล้างมือไปแล้ว แต่ขอ ‘พลังประชารัฐ’ ลุงป้อมยังอยู่ แล้วก็ยังคิด ยังเฝ้ารอโอกาสที่จะเป็น ‘นายกฯ’ แม้ว่าโอกาสจะน้อยมากๆ แล้ว

“ซึ่งผมคิดว่า จะต้องมีแถลงอย่างเป็นทางการของ ‘พรรคพลังประชารัฐ’ ว่า ‘ลุงป้อม’ ต้องไม่เข้าร่วม ครม. หรือลาออกจาก สส. คือยังเป็นหัวหน้าพรรค แต่ลาออกจาก สส. แล้วปาร์ตี้ลิสต์ลำดับถัดไปก็เลื่อนขึ้นมา

“นั่นคือลุงป้อมจะไม่อยู่ทั้งใน ครม. และไม่อยู่ทั้งในสภา แต่ลุงป้อมจะเป็นหัวหน้าพรรค เป็นผู้นำตัวจริง เป็นบิ๊กบราเธอร์ ซึ่งก็เป็นบทบาทที่ผมสนับสนุนให้ลุงป้อมเล่นบทบาทนี้ และผมก็มั่นใจว่า ลุงป้อมแฮปปี้กับบทบาทนี้

“แต่เนื่องจากทีมกุนซือของ ‘ลุงป้อม’ มองว่า ลุงป้อมยังมีโอกาสเป็นนายกฯ ซึ่งตรงนี้ก็เป็นการมองที่ต่างกันระหว่างผมซึ่งเป็นคนวิเคราะห์ กับคนในพรรค แต่เรียนตามตรงว่า โอกาสของ ‘ลุงป้อม’ ยากครับ เพราะว่าคงไม่มีใครลงทุนมากมายเพื่อให้ ‘ลุงป้อม’ เป็นนายกฯ ในเมื่อวันนี้ ‘อุ๊งอิ๊งค์’ ก็พร้อมที่จะเป็นตัวประกัน เพื่อให้คุณพ่อเดินทางกลับประเทศไทย”

7. สิ่งที่ต้องจับตา ในวันโหวตนายกฯ

สุดท้ายนี้ “รศ.ดร.ธนพร ศรียากูล” ได้ระบุถึงสิ่งที่ต้องจับตาในวันโหวตเลือกนายกฯ 22 สิงหาคม ไว้ดังต่อไปนี้

“ในทางเทคนิคขอให้ดู ‘ประธานสภา’ ท่านบอกเลยว่า จะเริ่มโหวตนายกฯ ตอน 15.00 น. นั่นหมายความว่า ประเด็นที่ 1 ก่อน 15.00 น. จะต้องปิดจ็อบญัตติของ ‘คุณโรม’ เรื่องขอให้รัฐสภาแก้ไขมติเดิม ที่โหวตนายกได้ครั้งเดียว

“ประเด็นที่ 2 ในการโหวตนายกฯ 15.00 น. เราก็อาจได้เห็นบทบาทของ ‘พรรคก้าวไกล’ ซึ่งวันนี้ก็มีหลายท่าน อย่าง ‘คุณณัฐชา’ ก็ออกมาพูดแล้ว อยากให้ ‘คุณเศรษฐา’ เข้ามาแสดงวิสัยทัศน์

“นั่นก็หมายความว่า ‘คุณเศรษฐา’ ก็มีโอกาสถูกซักถาม ถ้า ‘คุณเศรษฐา’ ไม่ตอบ มันก็จะทำให้สถานการณ์ในการโหวตนายกฯ ยิ่งแย่ลงไปอีก ซึ่งเป็นสิ่งที่เราต้องติดตามกันต่อไปครับ”