เกษตรกรอุดรธานี เมินการปลูกยางพารา ปลูกส้มปลอดสารพิษ ขายเองตามหมู่บ้าน ไม่ง้อตลาด หรือพ่อค้าคนกลาง ได้ราคาดีปีละแสน

สวนส้มบ้านโนนสูง หมู่ 9 ตำบลบ้านหยวก อำเภอน้ำโสม ที่กำลังออกลูกเต็มต้น เป็นของนางหมอง ดานะ อายุ 65 ปี และนายชาติชาย เผ่าถาวร อายุ 41 ปี แม่ยายและลูกเขย ซึ่งกำลังล้างทำความสะอาดผลส้ม ที่เก็บมาจากต้นส้มในสวน เพื่อเตรียมนำส้มที่เก็บมา ออกไปเร่ขายตามหมู่บ้าน

นางหมอง ดานะ เจ้าของสวนส้ม เล่าให้ฟังว่า ซื้อต้นส้ม พันธุ์สายน้ำผึ้ง และส้มเขียวหวานหัวจุก จ.เลย เมื่อยี่สิบปีก่อน นำมาปลูกที่น้ำโสม โดยตนได้ซื้อมา 300 ต้น ๆ ละ 10 บาท

ปีแรก และปีที่สอง ต้นส้มยังเล็ก ยังไม่ได้ผลผลิต แต่จะดูแลต้นส้มอย่างดี ทั้งถางหญ้า รดน้ำ พรวนดิน ใส่ปุ๋ย จนปีที่ 3 ต้นส้มได้ออกลูกมาจำนวนมาก จึงต้องเด็ดลูกส้มที่เล็กทิ้งไป เพื่อเหลือส้มลูกใหญ่และสมบูรณ์ไว้ จนสามารถเก็บผลผลิตขายได้ รสชาติดี หวานอมเปรี้ยว ขายกิโลกรัมละ 10 บาท ตอนนั้น มีพ่อค้ารับซื้อถึงสวน ขายส้มได้ไม่กี่ปีก็ได้ทุนคืน

หากปีไหนแล้ง ก็ได้ส้มน้อย เหมือนอย่างปีที่ผ่านมา แล้งจัด ขายส้มแทบไม่ได้ แต่มาปีนี้ น้ำดีส้มออกมาก โดยที่ผ่านมา มีรายได้เพิ่มจากการขายส้มปีละ 70000-100000 บาท โดยใช้แรงงานภายในครอบครัวช่วยกัน

ด้านนายชาติชาย เผ่าถาวร บอกว่า ศึกษาการปลูก ดูแลรักษาจากทางยูทูปว่า จะต้องใส่ปุ๋ยสูตร 16-16-16 ปีละ 6 กระสอบ ต้องรดน้ำทุกวัน และกำจัดศัตรูของส้ม ซึ่งตนจะไม่ใช้ยาฆ่าแมลงฉีดต้นส้ม แต่จะใช้น้ำหมักชีวภาพแทน

โดยหลังจากมีการนำยางพารามาปลูกในภาคอีสาน และรัฐบาลชักชวนให้เกษตรกรในภาคอีสานปลูกยางพารา เพราะยางมีราคาดี ทำให้เกษตรกรที่ทำสวนส้ม ได้ตัดต้นส้มทิ้งหันมาปลูกยางกันหมด แต่แม่ยายและตนไม่ได้ปลูกยาง และไม่ตัดต้นส้มทิ้ง ทำให้เหลือเพียงสวนส้มของตนอยู่สวนเดียว

เหตุที่ไม่ปลูกยาง เพราะการทำสวนยางพารา ต้องใช้เงินทุนมาก พวกตนไม่มีเงิน จึงไม่ปลูก อีกทั้งต้องรอนานถึง 7 ปี จึงจะเริ่มกรีดยางได้ ทำให้รายได้ 7 ปีหายไป จึงตัดสินใจทำสวนส้มต่อ ไม่ยอมตัดต้นส้มทิ้ง เมื่อเหลือสวนส้มเพียงสวนเดียว ทำให้พ่อค้าคนกลางไม่มารับซื้อที่สวนอีก จึงต้องปรับแผนใหม่ด้วยการปลูกเอง ขายเอง

โดยเมื่อส้มออกผลตามฤดูกาล ตนและครอบครัว จะเก็บส้มเองตามกำลัง นำมาล้างด้วยน้ำเปล่า ถูเปลือกด้วยฟองน้ำแบบที่ใช้ล้างจาน เพื่อให้ลูกสวย แล้วนำใส่รถกระบะเร่ขายตามหมู่บ้าน และที่ตลาด ในราคากิโลกรัมละ 25 บาท ซึ่งลูกค้าจะรู้ว่า ส้มของตนจะไม่ใช้ยาฆ่าแมลง จะซื้อไว้กิน และขายหมดทุกวัน เพราะรสชาติดี